ფითრი
მცივა, მცივა! შემიბრალე, თავშესაფარი მომეც, სიცივით ნუ მომკლავ, ხო ხედავ, რა პატარა ვარ, ლამის ქარმა გადამაგდოს და თოვლმა დამახრჩოს! ბინა მომეც, ცისქვეშ ნუ დამაგდებ, – ასე ევედრებოდა სიცივისაგან სიკვდილის პირზე მისული პაწაწა ფითრის თესლი მსხლის ხესა, რომელსაც ამაყად თავი მაღლა აეღო და ირხეოდა.
ქარი ჰქროდა, თოვდა, ნამქერი ტრიალებდა.
მსხალმა წვერებიდან გადმოხედა ფითრის მარცვალსა; ეძებდა, ვინ ეძახდა, რა სულიერი იყო მთხოვნელი, ათვალიერებდა, მაგრამ არავინა ჩანდა.
– გამოჩნდი, არ დამენახვები, ვიღაცა ხარ, ჭოგრიტით გეძებო? სადღაც შემძვრალხარ და წრიპინებ! – ჩამოსძახა გაჯავრებულმა მსხალმა.
ფითრის მარცვალი ზედ ტოტზე აცოცდა, ქერქს ამოეფარა და რაც ძალი და ღონე ჰქონდა, იჭიმებოდა: დამინახოსო. თან მსხლის ქერქს ეკვროდა, ებღაუჭებოდა, რომ ქარს არ ჩამოეგდო ძირსა.
– აქა ვარ, პატარა ვარ, დაიხარე კიდევ, რო დამინახო; ჩემი ტოლ-ამხანაგებიდან მარტო მე დავრჩი. გაუმაძღარმა ჩხართვმა გადაყლაპა ყველანი, მეც ნახევრად დაგლეჯილ-დაფლეთილმა აქ შენ შემოგაფარე თავი. შენ თუ არ დამმალე, ის მსუნაგი მეც ჩამყლაპავს, არ გადვურჩები.
მსხალიც მოიდრიკა, აიყვანა ფითრის თესლი და სინჯვა დაუწყო.
– რა პატარა ყოფილა ეს საცოდავი! ამისი თავშესაფარი რა უნდა იყოს, ან ამისი შეჭმა ვის რა უნდა გაუხდეს, რა მუცელს გაუძღობს?! – იფიქრა მსხალმა.
რამდენი ჭია-ღუა ზის ჩემ ქერქქვეშ, დათბება, გამოძვრებიან, თავის გზაზე წავლენ. არც მოსვლასა მკითხავენ, არც წასვლასა.
წეღანაც კოდალა იყო აქა. თავიდან ფეხებამდე სულ გამსინჯა, ამივლიდა და ჩამივლიდა, იმის ნისკარტს ჩემს ტანზე რაკარუკი გაჰქონდა. საწყალ ჭია-ღუებს გულები დაუსკდათ, მევედრებოდნენ: – შეგვიბრალე, ნუ შეგვაჭმევ ამ მოსისხლესაო! მე რა მეშველა? – ბევრი ჩაყლაპა და ბევრიც გადარჩა ისევ ჩემ ქერქში.
მუხა მეძახდა: კაცო, ჭკუაზე მოდი, რამ გაგასულელა, ვინც მოგადგება, შენც კარებს უღებ, იმათაც აუღიათ თავი და ყველა შენზე მოცოცავს. მე გირჩევ, რაც ქერქქვეშ ჭიები და ბუჭყები გისხედს, გარეთ გამორეკე, კოდალამ შეჭამოსო. აღარ გახსოვს, გაზაფხულზე როგორ ჰყვავი? გამვლელ-გამომვლელი იძახის: „ძალიან მოაქვს ამ მსხალსა, ბევრს მოისხავს წლეულობითაო!“ გავა ცოტა ხანი, დაიყვავილებ, წვრილი ნაყოფი ჯერ ბევრი გასხია, თითქო ფოთოლსა სჭარბობს. მოდის ზაფხული, სადღაა ხილი? მეათედი აღარ გასხია.
– რა იქნა, სად წავიდა, რამ ჩაყლაპა?
– რამა და, სულ მაგ ჭიებმა, შენ რო შემოგხიზვნიან. თვალი გაახილე, თვალიო, – თითქო მე ბრმა ვიყო.
– ნეტაი შენა, მუხავ, რო მაგისთანა ეჭვიანი ხარ, ნიადაგ ბევრი ნაყოფი შეგრჩება.
მერე კაკალსა ვკითხე.
კაკალმაც ისეთი პასუხი მომცა, როგორიც მუხამ.
– მე მაგათი შიშით ჩემს თესლს ორნაირ ტანისამოსში ვახვევ, გარეთ მწარე წენგოს ვუკეთებ, შიგნითაც ძვალივით მაგარ ნაჭუჭს, მაგრამ მაინც კიდევ უზარალოდ ვერა ვრჩები, ნახევარს მაინც ეგ ჭიები მიჭამენ და მიფუჭებენ, მაგათგან კარგი არა გამოდნება რა, მუხაც მაგას გეტყოდა, ჭკვიანია, შენც გაფრთხილდიო.
– მცივა, მცივა! – წრიპინებდა ფითრის თესლი, აქვე შევძვრები, თორემ, ეს არის, სული ამომივა.
– შეძვერ, შე საწყალო, ადგილს როგორ დაგიჭერ, – უთხრა გულმტკივნეულად მსხალმა, – თუ თქვენები კიდევ ნახო ვინმე გაჭირვებული, მოვიდნენ, არ დავიშურებ არც იმათთვის ბინასა. თქვენ ხომ ნაყოფს არ შემიჭამთ ჭიებივით, მუხა რო იძახდა?
– რასა ბრძანებთ, თქვე დალოცვილო, ჩვენი ჯიში ხილეულს არ ეწყობა და არც მე გიახლებით, არხეინადა ბრძანდებოდე. ოჰ, რა მადლობელი ვარ, რა მადლი მიყავ, ერთი სული მომარჩინე სიკვდილსა, თუ ფითრი ვარ, გადაგიხდი შენს სიკეთესა.
ფითრის მარცვალი შეძვრა მსხლის ქერქქვეშ, სადაც უფრო ღრმად იყო გახეთქილი და ზედ ცილაზე მიეკრა.
– ოჰ, რა კარგადა ვარ, არც შემცივა, არც მომშივა!–ბუტბუტებდა ფითრი.
– ვის ელაპარაკები, მად ყოფნა ხომ არავინ დაგიშალა? – ჩამოსძახა მსხალმა.
– არა, გენაცვა, ნაცნობი შემხვდა, იმას გამოვეხმაურე.
– ხომ აღარა გცივა, ვერ გათბი?
– ახლა რაღა მიშავს, რაკი ჩხართვს თავი დავახწიე და შენ შემოგეხიზნე.
* * *
ფითრის მარცვალმა ის ზამთარი მსხლის ქერქში გაატარა.
არა სციოდა, არა შიოდა, მტერი ვერაფერს დააკლებდა და დუშმანი, ისე იყო შემძვრალ-შემალული, სინათლეც კი ვერ დაინახავდა.
რამდენიმე დღეს შიშით თავი არ გამოუყვია გარეთ. სულ ჩხართვი ელანდებოდა, ან ახლა ჩამცხებს ნისკარტს და ან ახლაო.
არ იცოდა, დღე იყო, თუ ღამე. მაგრამ დრო გავიდა, თავის
ჩუქება
